Ημερομηνία δημοσίευσης 08.2001 (τεύχος Αυγούστου)

Μιλώντας για τα ασφαλιστικά και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των γυναικών μιλάμε πρακτικά για το ρόλο που θέλουμε να έχει η γυναίκα στην κοινωνία. Νομίζω λοιπόν σωστά σκεφτήκατε να προβάλετε αυτό το θέμα και βέβαια, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, το θέμα ενδιαφέρει εξίσου, αν όχι περισσότερο, τους άντρες. Δεν νομίζω είναι υπερβολικό αν πω ότι η αναφορά στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα της γυναίκας πρακτικά σημαίνει το ενδιαφέρον μας για το δικαίωμα της γυναίκας να έχει ίδια εισοδήματα με τους άντρες, να μπορεί με του ίδιους όρους να ασκεί τους διάφορους ρόλους στην αγορά εργασίας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι την αποθαρρύνουμε από το να εγκαταλείψει ορισμένες παραδοσιακές φροντίδες και για τις οποίες άλλωστε πρέπει να ξεκινήσουν να δείχνουν ενδιαφέρον και οι άντρες. Πάντως ένα είναι βέβαιο, ό,τι όσο πιο πολύ ενεργοποιείται η γυναίκα τόσο πιο πολύ η ανάπτυξη που περιμένουμε είναι βέβαια. Αυτό το δείχνουν οι στατιστικές και οι μελέτες. Γι' αυτό στόχος μας είναι να κάνουμε το ποσοστό συμμετοχής της γυναίκας στην αγορά εργασίας περίπου το ίδιο με το ποσοστό των ανδρών. Ελπίζω να το θέλουν και οι γυναίκες αυτό.

Θα μου πείτε τι σχέση έχουν όλα αυτά με θέματα συνταξιοδοτικά και κοινωνικής ασφάλισης; Θα έλεγα ότι έχουν άμεση σχέση. Αυξημένη συμμετοχή της γυναίκας στην αγορά εργασίας σημαίνει αυξημένη φροντίδα για τις ιδιαιτερότητες της γυναικείας εργασίας. Συνεπώς πρέπει να βρίσκουμε ποιες είναι αυτές οι ιδιαιτερότητες και ανάλογα να ρυθμίσουμε αυτά τα θέματα. Σημαίνει να καλύπτουμε την γυναίκα από τους ιδιαίτερους κοινωνικούς κινδύνους που την απειλούν και ακόμα να μην ξεχνάμε την ξεχωριστή προσφορά της γυναίκας σε παραδοσιακές εργασίες, που συνήθως η ανδροκρατούμενη κοινωνία δεν τις θεωρούσε καν ως εργασίες.

Μια μοντέρνα νομοθεσία στην κοινωνική ασφάλιση δεν πρέπει να τιμωρεί την μητρότητα. Πρέπει να ενθαρρύνει την γυναίκα να ανταγωνίζεται τον άνδρα με τους ίδιους όρους στις εργασίες υψηλότερου επιπέδου και πρέπει ακόμα να αναγνωρίζει την προσφορά τη γυναίκας σε εργασίες που από τη φύση τους χρειάζονται ευαισθησία και αγάπη, όπως είναι οι υπηρεσίες για την ανατροφή των παιδιών την περίθαλψη ηλικιωμένων και για λοιπές οικογενειακές φροντίδες. Κοινωνική ασφάλιση της αγάπης; Ακούγεται λίγο περίεργο. Όμως, καιρός είναι να δοκιμάσουμε και αυτόν τον δρόμο για να μειώσουμε την αφόρητη μοναξιά με την οποία μας πλήττει η σημερινή κοινωνία.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπήρξε πάντοτε πρωτοπόρο σε κάθε θέμα που αγγίζει την γυναικεία ευαισθησία. Άλλωστε, στο Κοινοβούλιο από καιρό καταγράφεται μια αυξημένη κυριαρχία των γυναικών, όχι μόνο με την αυξανόμενη αριθμητικά συμμετοχή τους αλά και με τις πρωτοπόρε ιδέες που παρουσιάζουν και που επηρεάζουν τις διάφορες αποφάσεις. Κυρίως η Επιτροπή για τα  δικαιώματα της γυναίκας ανοίγει δρόμους σε πεδία που ένα κομμάτι της κοινωνίας μας, αυτό που βλέπει συνήθως προς τα πίσω δεν θα μπορούσε ούτε ως ιδέα να συλλάβει. Δείγματα τέτοιων αποφάσεων έχουμε πολλά. Αναφέρω για παράδειγμα την κάλυψη από την ασφαλιστική νομοθεσία των γυναικών με ελεύθερες συμβιώσεις, την μέριμνα για την μονογονεϊκές οικογένειες ή ακόμα για τα δικαιώματα των διαζευγμένων γυναικών να έχουν μερίδιο στα ασφαλιστικά δικαιώματα του πρώην συζύγου. Θέλουμε όλο και περισσότερο η γυναίκα να έχει δικά της ασφαλιστικά δικαιώματα και όχι να εξαρτάται από αυτά του συζύγου. Κάτι τέτοιο μας οδηγεί και σε κάτι άλλο εξίσου ενδιαφέρον, την δικαιότερη κατανομή αμειβόμενης απασχόλησης και οικογενειακών φροντίδων ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες.

Ζητούμε να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες θα πρέπει ελεύθερα είτε να επιλέγουν μη αμειβόμενη απασχόληση είτε να την διακόπτουν χωρίς να φοβούνται ότι θα χάσουν τα δικαιώματα τους. Βλέπετε τα προβλήματα είναι πολλά και το ένα ακολουθεί το άλλο όπως οι κρίκοι στην αλυσίδα. Κρίκοι στην αλυσίδα είναι ακόμη το δικαίωμα της γυναίκας να φορολογείται ατομικά και όχι από κοινού με το σύζυγο, το δικαίωμα της να αναγνωρίζονται οι περίοδοι γονικής άδειας και φροντίδας ως συνταξιοδοτικοί περίοδοι. Με άλλα λόγια θα πρέπει οι υπηρεσίες φροντίδας και αγάπης να αναγνωριστούν από την κοινωνίας μας με ισοδύναμη οικονομική αξία με τις παραδοσιακές διαδικασίες παραγωγής. Έχουμε λοιπόν να λύσουμε πολλά προβλήματα.

Οι παραδοσιακές κοινωνίες λειτούργησαν με την κατανομή ρόλων ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Η σύγχρονη ανοικτή κοινωνία μας οδηγεί σε άλλο μοντέλο, σε αυτό της συνύπαρξης, που βασίζεται στην κοινή συμμετοχή ανδρών και γυναικών χωρίς προκαταλήψεις για το σύνολο των ρόλων αυτών. Τέρμα λοιπόν στις πατριαρχικές και μητριαρχικές κοινωνίες. Αγωνιζόμαστε για μια συμμετοχική κοινωνία. Αυτή τη  πραγματικότητα καλείται να καταγράψει μια νέα μοντέρνα ασφαλιστική νομοθεσία.