Tίτλος άρθρου: "Η λύση στον "γρίφο"  του  μεταναστευτικού"

                         Ημερομηνία δημοσίευσης 17.02.2002 

Η κληρονομιά της Συνόδου κορυφής του Τάμπερε εξακολουθεί να είναι αισθητή στη χάραξη διάφορων πολιτικών για την ομογενοποίηση της ενιαίας αγοράς, ανάμεσα στις οποίες σημαίνουσα θέση κατέχει και η πολιτική για την μετανάστευση. Εδώ εντάσσονται, η οδηγία που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Φεβρουάριο, η οποία αφορά το νομικό καθεστώς κατοίκου μακράς διάρκειας σε χώρα μέλος της ΕΕ, ο οποίος προέρχεται από τρίτη χώρα ,καθώς και η οδηγία για την μετακίνηση των μεταναστών από χώρα σε χώρα της ΕΕ. Αλλά και άλλα μέτρα, όπως η τροποποίηση του κανονισμού του 1408 για τα ασφαλιστικά δικαιώματα των μεταναστών εμπνέονται απ΄την ίδια φιλοσοφία. 

Οι πρόσφατες αυτές ρυθμίσεις αυτές αφορούν 20 και πλέον εκατομμύρια μετανάστες προερχόμενοι από τρίτες χώρες που διαμένουν νομίμως στην ΕΕ. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και εκείνοι που έχουν καθεστώς πρόσφυγα. Παρ΄όλο ότι οι ιδιότητες του πρόσφυγα και του μετανάστη δεν συμπίπτουν η νέα τάση είναι η από κοινού αντιμετώπιση ορισμένων τουλάχιστον θεμάτων. Όμως, η οδηγία δεν αναφέρεται σε άτομα που διαμένουν στην ΕΕ σε προσωρινή βάση, όπως είναι οι σπουδαστές, ή σε άτομα που διαμένουν παράνομα. Συνεπώς, ευθέως δεν μπορεί κανείς να πει ότι διευκολύνει την παράνομη μετανάστευση. 

Οι ρυθμίσεις αυτές ξεκινούν από τον βασικό στόχο ότι, από την στιγμή που ο μετανάστης βρίσκεται σε χώρα μέλος για μακρύ χρονικό διάστημα, δεν δικαιολογείται η μη πλήρης ενσωμάτωση του στην κοινωνία με την αναγνώριση των δικαιωμάτων που απολαμβάνουν οι ντόπιοι χωρίς καμία διάκριση. Άρα, για τα εργασιακά ή ασφαλιστικά δικαιώματα, την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, ,στην παιδεία, στην κοινωνική προστασία δεν δικαιολογείται πλέον καμία διάκριση. Με άλλα λόγια η Ευρωπαϊκή πολιτική για την μετανάστευση ενσωματώνει και την πολιτική κατά των διακρίσεων. Δεν παραχωρούνται όμως πολιτικά δικαιώματα. 

Αν ληφθεί υπόψη ένα από τα κύρια ζητήματα που προσδιορίζουν τις επιλογές των εκλογέων είναι οι πολιτικές για την μετανάστευση που συνδέονται με τα θέματα ασφάλειας των πολιτών και τα θέματα απασχόλησης, εύκολα γίνεται κατανοητό ότι η πολιτική της ΕΕ αποτελεί μια σαφή απάντηση σε όσους καθιστούν σημαία την αρνητική στάση απέναντι στους μετανάστες. 

Σε σχέση με το υφιστάμενο στη χώρα μας καθεστώς η νέα αυτή πολιτική οδηγεί σε μείωση της δεκαετίας, που ισχύει μέχρι σήμερα, σε πενταετία. Οι ίδιες διευκολύνσεις ισχύουν και για τα μέλη της οικογενείας και έτσι διασφαλίζεται και η επανένωση των οικογενειών για την οποία η ΕΕ και άλλοτε έδειξε την ευαισθησία της. Αυτή η ευαισθησία δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη σε όσους την κατηγορούν κατά διαστήματα για μονομερείς και εγωκεντρικές επιλογές. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η καινοτομία που προβλέπει το δικαίωμα εγκατάστασης του μετανάστη σε άλλη χώρα, που πρακτικά ερμηνεύεται ως δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης και για τους μη ευρωπαίους πολίτες. Πρόκειται για ριζοσπαστική μεταρρύθμιση που βέβαια δεν προχωράει χωρίς αντιδράσεις. Πάντως βασική προϋπόθεση για την απόλαυση αυτών των δικαιωμάτων είναι η αποδεδειγμένη ύπαρξη επαρκών πόρων διαβίωσης και η ύπαρξη κοινωνικής ασφάλισης κατά ασθένειας. 

Η σημασία αυτών των μεταρρυθμίσεων για τους συμπατριώτες μας είναι προφανής, γιατί αυτό αφορά όχι μόνο τους μετανάστες αλλά και τους λοιπούς Έλληνες. Αυτοί πολύ ευκολότερα θα μπορούν στο μέλλον να αντλούν εργασιακές δυνάμεις από την δεξαμενή των μεταναστών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενώ παράλληλα θα πρέπει να εξοικειωθούν με την λογική της πλήρους ενσωμάτωσής τους στην ελληνική κοινωνία. Με άλλα λόγια πρέπει να εξοικειωθούν με αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών. Όπως όμως είπε και η εισηγήτρια ,η ουσιαστική ένταξη σε μια κοινωνία επιβάλλει αμφίδρομη συμπεριφορά και συνεπώς το μήνυμα πρέπει να περάσει και στους μετανάστες για δημιουργία αντίστοιχης συμπεριφοράς ενσωμάτωσης στις τοπικές κοινωνίες. 

Οι νέες αυτές ρυθμίσεις προσπαθούν να δώσουν μια απάντηση στα αγωνιώδη προβλήματα που απασχολούν τον κάθε πολίτη. Πολλές φορές ο καθένας από εμάς εκπλήσσεται με την χαλαρή στάση της ΕΕ στις μεταναστευτικές ροές. Ξεχνούμε όμως, οι ροές αυτές αποτελούν παμπάλαιο ιστορικό φαινόμενο και πολλές φορές έγιναν με βίαιο τρόπο. Μεγάλες εκστρατείες και εισβολές συνδέονται με μετακινήσεις πληθυσμών. Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία που θέλει να υποκαταστήσει τις βίαιες επεμβάσεις με ειρηνικούς κανόνες συνεργασίας και επικοινωνίας μόνο με τέτοιες ρυθμίσεις μπορούν να αποτραπούν τα χειρότερα. 

Βέβαια η Ευρώπη δεν μπορεί να γίνει, όπως σωστά λέχθηκε, χώρα γενικής υποδοχής της παγκόσμιας μιζέριας. Γιαυτό, προωθούνται παράλληλα και μέτρα συνεργασίας των κρατών μελών για αστυνόμευση των συνόρων καθώς και συνεργασία των προξενικών αρχών για την έκδoση visa. Η τελική λύση είναι όμως η συνεργασία με τις χώρες εκροής μεταναστών κι η παροχή βοήθειας για τη μείωση των αιτίων δημιουργίας οικονομικών μεταναστών με παράλληλο στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων επαναπατρισμού των μεταναστών στις χώρες προέλευσής τους. 

Μια τέτοια πολιτική μεταφράζεται σε μεταφορά πλούτου προς τις χώρες αυτές μέσω σχεδίων οικονομικής ανασυγκρότησης. Αυτή είναι αναγκαία γιατί διαφορετικά θα εισάγουμε συνεχώς μιζέρια και φτώχεια και τα αδιέξοδα θα είναι μεγαλύτερα. Η αλληλεγγύη δεν έχει καθαρά αλτρουιστικό περιεχόμενο αλλά είναι ανταποδοτική και κατά μέγα μέρος περιέχει επιστροφές του πλούτου που διανέμεται.