Εισήγηση του Ευρωβουλευτή  του ΠΑΣΟΚ καθηγητή Ιωάννη Δ. Κουκιάδη με  την ευκαιρία ημερίδας που διοργανώνει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του Ευρωπαικού Σοσιαλιστικού κόμματος καί το ΠΑΣΟΚ  με θέμα :"Το νέο κύμα του φιλελευθερισμού. Η αντίσταση του κοινωνικού κράτους-Απολογισμός και προγραμματισμός της κοινωνικής Ευρώπης" 

                Θεσσαλονίκη 4 Απριλίου  2002

Εισήγηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ καθηγητή Ιωάννη Δ. Κουκιάδη με την ευκαιρία της ημερίδας που διοργανώνει η Κοινοβουλευτική ομάδα του ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού κόμματος και το ΠΑΣΟΚ με θέμα: «Το νέο κύμα του φιλελευθερισμού. Η αντίσταση του κοινωνικού κράτους-Απολογισμός και προγραμματισμός της κοινωνικής Ευρώπης» 


1. Τα βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν με απόλυτη σαφήνεια μέσα από την παρουσίαση της δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ελληνικής κυβέρνησης στον κοινωνικό τομέα είναι τρία: Είναι αλήθεια ότι οι σοσιαλιστικές και μη σοσιαλιστικές κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ βαδίζουν πλέον στο δρόμο του νεοφιλελευθερισμού; Η διατήρηση της πλειοψηφίας των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παίζει καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου; Και τρίτον, οι εθνικές κοινωνικές πολιτικές μπορούν μακροχρονίως να επιβιώσουν έξω από το πλαίσιο μιας υπερεθνικής νομιμοποίησης και συγκεκριμένα, της κοινοτικής; Προτού απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να δούμε έστω επιγραμματικά με ποιες δράσεις το όραμα της κοινωνικής Ευρώπης παραμένει ζωντανό.

Α
Πράγματι, η κοινωνική Ευρώπη παρά τις αντιστάσεις όλων εκείνων που θέλουν να περιορίσουν την ΕΕ σε μια καλώς οργανωμένη ευρεία αγορά με την κυρίαρχη θέση των τριών βασικών ελευθεριών, όχι μόνο ανθίσταται αλλά περιέχει και τις προοπτικές για μια ποιοτική αναβάθμιση του περιεχομένου της. 
2. Στον τομέα της απασχόλησης καταγράφουμε κατά πρώτο λόγο την Πράσινη Βίβλο για τη χρηματοδοτική συνδρομή υπέρ των καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και την απόφαση για τις νέες ευρωπαϊκές αγορές εργασίας το 2005 ανοιχτές σε όλους και με πρόσβαση σε όλους. Ιδιαίτερα με την τελευταία δράση επιδιώκεται από τη μια πλευρά να μειωθεί η ανάγκη μετανάστευσης για όσους δεν επιθυμούν να μετακινηθούν και από την άλλη να δημιουργηθούν πραγματικές ευκαιρίες για όσους το επιθυμούν. Και γι' αυτό, επιδιώκεται να αρθούν τα κοινωνικά, πολιτισμικά και οικονομικά εμπόδια.
Στο θέμα πάντα της απασχόλησης κυρίαρχη θέση κατέχουν οι κατευθυντήριες γραμμές για το συντονισμό της πολιτικής απασχόλησης στα κράτη μέλη το 2002 με τους τέσσερις βασικούς πυλώνες, που είναι η διευκόλυνση της επαγγελματικής ένταξης, η ανάπτυξη του πνεύματος του επιχειρείν, τα αναγκαία μέτρα προσαρμογής και η ισότητα ευκαιριών, και με τον ακολουθούμενο κοινοτικό έλεγχο από την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο για τα εθνικά σχέδια δράσης. Όλα τα μέτρα αυτά προϋποθέτουν έντονες κοινωνικοπολιτικές παρεμβάσεις, αυξημένη διάθεση πόρων και επιπροσθέτως, ποιοτικό έλεγχο των στόχων για τους οποίους έχουν χρησιμοποιηθεί οι πόροι. Το πέρασμα της θέσης ότι δεν αρκεί μόνο η ποσοτική βελτίωση των μεγεθών απασχόλησης, αλλά ταυτόχρονα, πρέπει να εκτιμάται η ποιότητα των θέσεων εργασίας σε κάθε επιμέρους τμήμα της πολιτικής απασχόλησης περιέχει έντονα τη σφραγίδα της σοσιαλιστικής προσέγγισης στο όλο θέμα, γιατί επαναβεβαιώνει τη συλλογική υποχρέωση για συνεχή βελτίωση των όρων εργασίας.
Ακόμη, στις δράσεις για την απασχόληση πρέπει να μνημονεύσουμε και την απόφαση για τα νέα μέτρα ενθάρρυνσης της απασχόλησης με έντονο τον κοινωνικό τους χαρακτήρα και κυρίως με την προτεραιότητα που δίνει στους κοινωνικούς εταίρους για την ανάληψη συλλογικής ευθύνης στα θέματα της απασχόλησης και με την οργάνωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος αξιολόγησης των αποτελεσμάτων, προκειμένου να μειωθούν οι ρητορικές διακηρύξεις και να παρουσιάζονται σε τακτά διαστήματα απτά αποτελέσματα. Αυτή η ευθύνη για το αποτέλεσμα αποτελεί ένα νέο κεκτημένο.
3. Για τους όρους εργασίας θα αναφέρω κατά πρώτο λόγο, τη νέα οδηγία για την προστασία των εργαζομένων σε περίπτωση αφερεγγυότητας του εργοδότη, όπου επαναπροσδιορίζονται οι όροι εξασφάλισης των απαιτήσεων του μισθωτού ενόψει των προβλημάτων που ανέδειξε μέχρι σήμερα η εφαρμογή της προηγούμενης οδηγίας. Η Ευρωπαϊκή Σοσιαλιστική Ομάδα ζήτησε επέκταση της προστασίας και στους οιονεί μισθωτούς, συμπερίληψη στις καλυπτόμενες απαιτήσεις και των αποζημιώσεων που καταβάλλονται σε περίπτωση απολύσεων και σαφέστερο προσδιορισμό της έννοιας της αφερεγγυότητας.
Σημαντική είναι επίσης η έγκριση της νέας οδηγίας για ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων κατά την ψήφιση της οποίας δόθηκε σκληρή μάχη με τις πολιτικές ομάδες του συντηρητικού χώρου στο θέμα των κυρώσεων. Τελικά, ύστερα από επίμονες προσπάθειες της σοσιαλιστικής ομάδας υιοθετήθηκε η συμβιβαστική τροπολογία σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν κυρώσεις σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης εκ μέρους του εργοδότη των υποχρεώσεων ενημέρωσης και διαβούλευσης. Η ιδιαίτερη πρακτική σημασία της οδηγίας βρίσκεται σε περίπτωση ομαδικών απολύσεων και μεταβίβασης επιχειρήσεων. 
Στην ίδια σειρά σκέψης πρέπει να εντάξουμε, μετά από πολυετείς αντιδράσεις κυρίως των Άγγλων, τη συμπλήρωση του καταστατικού της ευρωπαϊκής εταιρίας με ρυθμίσεις για το ρόλο των εργαζομένων, με τις οποίες επιτεύχθηκε η διεύρυνση των θεματικών για τις οποίες θα υπάρχει υποχρέωση ενημέρωσης και διαβούλευσης. 
Σημαντική επιτυχία των προοδευτικών δυνάμεων, μετά από διετείς και πλέον αγώνες, υπήρξε και η επέκταση των ρυθμίσεων της οδηγίας για το χρόνο εργασίας και στους εργαζομένους στο σύνολο των μεταφορών.
4. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζει με έντονο τρόπο τις νομοθετικές πρωτοβουλίες στα θέματα υγιεινής και ασφάλειας. Συγκεκριμένα, προωθήθηκαν οι οδηγίες για τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που αφορούν την έκθεση των εργαζομένων σε φυσικούς παράγοντες (θόρυβος, κραδασμοί,) για την προστασία από τον αμίαντο και για τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας σε σχέση με τη χρησιμοποίηση εξοπλισμού εργασίας από τους εργαζομένους.
5. Ιδιαίτερη συμβολή για τη νέα αντίληψη του κοινωνικού κράτους συνιστούν οι δράσεις για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως αυτό αναλύεται στο έγγραφο στρατηγικής προς μια Ευρώπη χωρίς φραγμούς για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και που θα ολοκληρωθούν με τις προγραμματιζόμενες δράσεις κατά το έτος 2003, κατά την ελληνική προεδρία, το οποίο ανακηρύχθηκε σε ευρωπαϊκό έτος ατόμων με ειδικές ανάγκες. Το νέο στοιχείο που συνδέεται με την παράδοση των σοσιαλιστικών αρχών είναι ότι προωθούνται πρότυποι κανόνες που μετατοπίζουν το πρόβλημα από ιατρικό σε πρόβλημα ανθρώπινων δικαιωμάτων και κοινωνικών προτύπων. Αν αναλογιστεί κανείς σήμερα τον πολλαπλασιασμό των αναπηριών από εργατικά και αυτοκινητιστικά ατυχήματα, εύκολα αντιλαμβάνεται ότι το θέμα της μη περιθωριοποίησης τους ενδιαφέρει όλο και μεγαλύτερο αριθμό συμπολιτών μας.
6. Όπως γνωρίζετε, έντονες είναι οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ασφαλιστικό θέμα. Ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η ανακοίνωση της Επιτροπής "Η μελλοντική εξέλιξη της κοινωνικής προστασίας από μακροπρόθεσμη σκοπιά: Ασφαλίσεις και βιώσιμες συντάξεις" και επίκειται την άλλη εβδομάδα η ψήφιση της ανακοίνωσης με θέμα "Υποστήριξη εθνικών στρατηγικών για ασφαλίσεις και βιώσιμες συντάξεις μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης". Είναι γεγονός ότι από καμία σοβαρή πολιτική ομάδα δεν αμφισβητείται η ανάγκη της μεταρρύθμισης. Είναι, όμως, εξίσου γεγονός ότι επί σουηδικής προεδρίας υιοθετήθηκαν τρεις μεγάλες αρχές για την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων: διαφύλαξη της ικανότητας των συστημάτων να επιτύχουν τους καθορισθέντες κοινωνικούς στόχους, διατήρηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας και ικανοποίηση των εξελισσόμενων κοινωνικών απαιτήσεων. Οι δύο από τις τρεις αρχές είναι σοσιαλιστικής προέλευσης.
7. Θα κλείσω τη συνοπτική αυτή παρουσίαση με την απόφαση για τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος δράσης ενθάρρυνσης της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, την επικείμενη συζήτηση της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την παγκοσμιοποίηση και την κοινωνική διαχείριση (θεμελιώδη δικαιώματα) και του πράσινου βιβλίου για την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων, που ανοίγει νέους δρόμους για τη συμπερίληψη στους παραδοσιακούς κερδοσκοπικούς σκοπούς της επιχείρησης και άλλων παραμέτρων όπως η συμμετοχή στην προστασία του περιβάλλοντος και ο σεβασμός των κανόνων προστασίας της εργασίας. Ειδικότερα όσον αφορά την Ανακοίνωση για την παγκοσμιοποίηση, πέρασε η ιδιαίτερα αξιόλογη πρόταση για την οποία έγιναν συζητήσεις επί μακρόν στην ευρωπαϊκή σοσιαλιστική ομάδα και προσωπικά την υποστήριξα με σειρά από επιχειρήματα, για την ανάγκη αναβάθμισης του ρόλου της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και της μείωσης της μονοπωλιακής θέσης του ΠΟΕ στα θέματα της παγκόσμιας διαχείρισης. Πρόκειται για θέση κλειδί αν πράγματι θέλουμε να μην περιοριστεί η παγκοσμιοποίηση μόνο στα θέματα της οικονομίας. 

Β
8. Όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες και δράσεις αποτελούν αντικείμενο έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων στα θεσμικά όργανα της ΕΕ τόσο ως προς την ανάγκη ύπαρξης πρωτοβουλίας όσο και ως προς το τελικό τους περιεχόμενο. Οι πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο, οι Επίτροποι και τα μέλη του Συμβουλίου δεν κινούνται ανεξάρτητα από συγκεκριμένες ιδεολογικές αντιλήψεις.
Οι νεοφιλελεύθεροι επανέρχονται δριμύτεροι στην αξίωσή τους για απόλυτη κυριαρχία των νόμων της αγοράς, προτάσσοντας τις επιδόσεις των ΗΠΑ. Μια μερίδα της συντηρητικής δεξιάς αποδέχεται μερικώς τη λογική μηχανισμών κατανομής, αλλά μόνο ως παραχώρηση. Παραμένει εχθρική στην ολοκληρωμένη αναγνώριση των κοινωνικών δικαιωμάτων, στην ισότιμη αναγνώριση της κοινωνικής πολιτικής με την πολιτική της οικονομικής αύξησης και υπέρμαχος της επικουρικότητας της κοινωνικής ανάπτυξης έναντι της οικονομικής ανάπτυξης. 
Αυτή η σύγκρουση για όσους παρακολουθούν τα πράγματα από κοντά είναι σαφής όσον αφορά τα μέτρα και τις ρυθμίσεις που προαναφέρθηκαν. Γνωρίζουμε όλοι ότι στην επιδίωξη της ευελιξίας οι φιλελεύθεροι ρίχνουν το βάρος στην απορρύθμιση και όχι στην αναμεταρρύθμιση. Επιμένουν στην περιθωριοποίηση, αν όχι στην εξάλειψη του ελέγχου της αγοράς, και αρνούνται τις πολιτικές πρόβλεψης και παρέμβασης για τις κοινωνικές παρενέργειες των αγοραίων νόμων. Δέχονται την πλήρη αβεβαιότητα ως αναγκαία συνέπεια της σωστής λειτουργίας της αγοράς και αντιδρούν σε πρωτοβουλίες νέου θεσμικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προεκτάσεων από τη λειτουργία της αγοράς.
9. Από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, όπως τις έζησα στο Ευρωκοινοβούλιο, προκύπτει ότι σταθερή πεποίθηση της πλειονότητας των συντηρητικών πολιτικών ομάδων είναι η ανάγκη ευθυγράμμισης με το αμερικανικό πρότυπο της αγοράς και μόνο ως ενδιάμεση φάση, προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερα ο τελικός στόχος, αποδέχονται ορισμένες παρεμβατικές ρυθμίσεις και πάντως στην καλύτερη των περιπτώσεων πρόκειται για παραχωρήσεις εξ ανάγκης με έντονο το επιλεκτικό στοιχείο και με έκδηλες τάσεις αποκλεισμών κυρίως έναντι των μεταναστών. Αντίθετα, στις σοσιαλιστικές δυνάμεις πρωταρχικός στόχος παραμένει η οργανική ενσωμάτωση του κοινωνικού μοντέλου στην αγορά, η αλληλέγγυα οικονομία και ο συνδυασμός της ποσοτικής αύξησης με την ποιοτική διάσταση της ανάπτυξης. Οι νομοθετικές παρεμβάσεις δεν καθιστούν όπως διατείνονται οι νεοφιλελεύθεροι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «νομοθέτη -τρομοκράτη», αλλά συνιστούν αναγκαίο στοιχείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη. 
10. Συγκεκριμένα, οι νεοφιλελεύθεροι, όπως καταφαίνεται από τις προτάσεις που προωθούν, ζητούν πλήρη ελευθερία στη μερική απασχόληση, στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, στη εξαγωγή των μισθωτών με τη χρησιμοποίηση των υπεργολαβιών και στην προσωρινή εργασία με την ενοικίαση μισθωτών. Η διαφορά των θέσεων αυτών από τις θέσεις των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κομμάτων είναι εμφανής. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και με τη συνδρομή των συνδικαλιστικών φορέων, περιορίστηκε σε αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία η χρήση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου μόνον για τις πάγιες ανάγκες, νομιμοποιήθηκαν οι περιορισμοί στη μερική απασχόληση, επιδιώκεται με τη νέα πρόταση Οδηγίας για την περίπτωση ενοικίασης μισθωτών η περιφρούρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, στο δε νέο φαινόμενο της υπεργολαβίας αναζητείται επέκταση της προστασίας σε κάθε περίπτωση ψευδοανεξάρτητων μικροεπιχειρηματιών. 
Το κύριο λοιπόν διαχωριστικό σημείο δεν είναι η άρνηση των μεταρρυθμίσεων, αλλά η επανενσωμάτωση της κοινωνικής ασφάλειας στην ευελιξία, η ανεύρεση αντισταθμισμάτων απέναντι στην ανασφάλεια που προκύπτει από την απασχολησιμότητα με αναζήτηση νέων μορφών προστασίας, όπως η κατοχύρωση εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων κατά την κινητικότητα από εργασία σε εργασία και από τόπο σε τόπο, η μετατροπή της δια βίου κατάρτισης ως εργασιακού χρόνου και η αναγνώριση της συλλογικής ευθύνης για την πλήρη απασχόληση, η οποία για πρώτη φορά στη Σύνοδο της Λισσαβόνας εντάχθηκε στους επίσημους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής. Είναι σε εξέλιξη η διαμάχη για την αύξηση των χρηματοδοτήσεων.
Η πολιτική των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κυβερνήσεων με ορισμένες διαφοροποιήσεις, και με εξαίρεση την όλως ξεχωριστή περίπτωση της βρετανικής κυβέρνησης, εμμένει στην εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της νέας οικονομίας. Τα σοσιαλιστικά κόμματα θα διατηρήσουν την ηγεμονία τους κατά το μέτρο που ξεπερνούν την αμυντική στάση και παίρνουν την πρωτοβουλία για τις μεταρρυθμίσεις, γιατί η υπεράσπιση του κοινωνικού μοντέλου ως έχει, με τις λειτουργίες και τα αδιέξοδά του, αποτελεί την ασφαλέστερη οδό για την επικράτηση του αμερικανικού μοντέλου. Υπάρχουν κεκτημένες σοσιαλιστικές αξίες, αλλά δεν υπάρχουν κεκτημένες ρυθμίσεις. 
11. Το ίδιο ξεκάθαρα φαίνεται η διαφορά και στην πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας. Οι ιδιωτικοποιήσεις από τις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις γίνονται αποδεκτές μόνον ως μέσον για να εξουδετερωθούν τα μειονεκτήματα της πελατικο-γραφειοκρατικής διαχείρισης και όχι ως άρνηση του ρόλου του κράτους για τη διασφάλιση των υπηρεσιών κοινής ωφελείας για το σύνολο του πληθυσμού. 
Για να αναφέρω ένα τελευταίο παράδειγμα πριν από τη σύνοδο της Βαρκελώνης πέρασε στο ΕΚ η έκθεση του σοσιαλιστή Bullmann, στην οποία επιδιώχθηκε να τεθούν φραγμοί στην επέλαση του Αθνάρ και του Μπερλουσκόνι. Χρειάστηκαν να γίνουν αρκετές τροποποιήσεις προκειμένου αυτή να ψηφιστεί. Παρόλα αυτά, καταψηφίστηκε από 192 ευρωβουλευτές από τις πολιτικές ομάδες που εκφράζουν το συντηρητικό χώρο, ενώ δεν έγινε δυνατό να ψηφιστούν μια σειρά από προτάσεις της σοσιαλιστικής ομάδας για το ρόλο των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας. Και ακόμη υπενθυμίζω ότι χάρη στην εμμονή των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων μπήκε η παράγραφος 31 στα συμπεράσματα, όπου παράλληλα με την κατάργηση των εμποδίων στη δημιουργία ή τη διατήρηση μιας θέσης απασχόλησης, που ήταν απαίτηση των νεοφιλελεύθερων, προστέθηκε η ρήτρα" με την προϋπόθεση να διατηρηθούν οι κανόνες υψηλής προστασίας συμφυείς με το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο". 
12. Είναι, λοιπόν, αυτονόητη μετά από όλα αυτά η απάντηση για το ποιος είναι ο συνεχιστής του κοινωνικού μοντέλου. Έτσι και για την αγορά ενέργειας, χάρη στις σοσιαλιστικές δυνάμεις αποτράπηκε η πλήρης απελευθέρωση και συγκεκριμένα, η απελευθέρωση για την ηλεκτροδότηση τω νοικοκυριών. Ενώ, παράλληλα, αναβλήθηκε για το 2003 η λήψη νέων μέτρων προκειμένου να μελετηθούν οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, να διερευνηθεί η διασφάλιση της συνέχειας της τροφοδοσίας για να μην έχουμε περιπτώσεις ανάλογες με αυτή της πτώχευσης της Ηλεκτρικής Εταιρείας της Καλιφόρνιας και να εξασφαλιστεί η προστασία ευάλωτων ομάδων πληθυσμού και υποβαθμισμένων περιοχών.
ΓΙα να απαντήσω και στο τρίτο ερώτημα θα αναφερθώ στο άρθρο του κ. Barnier με θέμα το μυστικό της προεδρίας. Το μυστικό κατά τον κ. Barnier είναι ότι οι αποφάσεις που οι υποψήφιοι πρωθυπουργοί προτίθενται να πάρουν και για τις οποίες διεκδικούν την ψήφο του λαού, δεν μπορούν να τις πάρουν μόνοι τους. Πρέπει πρώτα να είναι σύμφωνες οι Βρυξέλλες (Επιτροπή) και το Στρασβούργο (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) Και ακόμη, προσθέτει ο αρθρογράφος, πρωτίστως πρέπει να είναι σύμφωνο το Συμβούλιο Κορυφής το οποίο καθορίζει και τις βασικές πολιτικές επιλογές. Συνεπώς η υπάρχουσα κάθε φορά πλειοψηφία στο Συμβούλιο έχει το πάνω χέρι» και το μεγάλο διακύβευμα, όπως αναφέρουν και οι «Financial Times», είναι η προώθηση ή μη του προγράμματος κοινωνικής ρύθμισης και φορολογικής εναρμόνισης.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σε μία από τις τελευταίες συζητήσεις της Ευρωπαϊκής Σοσιαλιστικής Ομάδας όπου διαπιστώθηκε με σχετική αγωνία ότι από όλες τις προσεχείς προεδρίες μέχρι το 2004, η μόνη που θα διαχειριστεί σοσιαλιστική κυβέρνηση είναι η ελληνική προεδρία. Με αφορμή αυτή τη διαπίστωση ζήτησα από τη Σοσιαλιστική Ομάδα από τώρα να ετοιμαστεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης για να διασφαλιστεί η απόλυτη επιτυχία της. Δεν είναι τυχαίο ότι για διαφορετικούς λόγους οι κυβερνήσεις στη Σύνοδο Κορυφής της Βαρκελώνης μετέθεσαν το ραντεβού για την τελική απάντηση το 2003,όπως καταφαίνεται από την αναβολή λήψης αποφάσεων σε κρίσιμα θέματα. Για την επιτυχία της Συνόδου θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει της δυνατότητα διαμόρφωσης θεσμικού πλαισίου διαλόγου με τους εκπροσώπους των διαφόρων κινημάτων που θα συρρεύσουν στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Νομίζω μία μέρα πριν από τη Σύνοδο, πρέπει να αφιερωθεί σε έναν εκτενή διάλογο, προκειμένου και η συμμετοχή του λαού να νομιμοποιηθεί και οι συγκεντρώσεις να μην έχουν χαρακτήρα καθαρά καταγγελτικό. 
Πρέπει όλοι να ετοιμαστούμε για την επιτυχή έκβαση της μάχης αυτής.