Εισήγηση του Ευρωβουλευτή  του ΠΑΣΟΚ καθηγητή Ιωάννη Δ. Κουκιάδη με θέμα "Κοινωνία των πολιτών , ο πολιτικός ρόλος των ΜΚΟ" στο πλαίσιο ημερίδας που διοργανώνεται απο το Ινστιτούτο Σρατηγικών & Αναπτυξιακών Μελετών ΙΣΤΑΜΕ- Ανδρέας Παπανδρέου  με θέμα :"Πολιτική, Πολιτισμός, Κοινωνία των πολιτών" Τίτλος εισήγησης του κ.Κουκιάδη 

"Ο πολιτικός ρόλος της κοινωνίας των πολιτών" 

                Σέρρες 13 Απριλίου  2002

 

                                                                         Α
1. Όλοι είμαστε μάρτυρες μιας όλο και συχνότερης αναφοράς στην κοινωνία των πολιτών και στις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Αυτή η έξαρση ενδιαφέροντος θα πρέπει σε πολλούς να δημιουργεί αρκετά ερωτηματικά. Πως ξαφνικά ανακαλύψαμε την κοινωνία των πολιτών; Αφού είδαμε και πάθαμε να αφομοιώσουμε τον κοινωνικό διάλογο, τώρα μας καλούν να ενταχθούμε σε έναν ευρύτερο διάλογο με το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών. Τι ενδιαφέρον μπορεί να έχει για τον καθένα από εμάς, στην καθημερινότητά του, στα προβλήματα επιβίωσής του σε μια άκρως ανταγωνιστική κοινωνία;

Ασφαλώς η κοινωνία των πολιτών και η οργάνωσή της σε επί μέρους φορείς δεν είναι κάτι καινούργιο. Βέβαια στην αρχική φάση της αστικής επανάστασης δεν αναγνωρίζονταν παρά μόνο οι ατομικές ελευθερίες. Οι συλλογικές ελευθερίες, τα συλλογικά δικαιώματα, η συλλογική εκπροσώπηση των συμφερόντων των πολιτών, με την αναγνώριση του συνδικαλιστικού δικαιώματος και του δικαιώματος του «συνεταιρίζεσθαι», αποτέλεσαν μεταγενέστερη κατάκτηση μετά από σκληρούς αγώνες. Οι θεσμοί, λοιπόν, που εκφράζουν την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, όπως σωματεία, συνδικάτα, ενώσεις παντός τύπου, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. 

Στον εργασιακό χώρο, τα συνδικάτα μετεξελίχθηκαν στις σχέσεις εργασίας και κεφαλαίου σε αναγκαίο μηχανισμό. Με αυτά προωθήθηκε ο κοινωνικός διάλογος. Ο διάλογος δεν είναι μόνο τεχνικό θέμα, είναι και πολιτικό και ακόμη θα έλεγα και θέμα ιδεολογίας. Ο κοινωνικός διάλογος ως μέσο επεξεργασίας κοινών θέσεων από τους κοινωνικούς εταίρους μας κληροδοτήθηκε από την σοσιαλδημοκρατία του Βορρά στο πλαίσιο ενός ευρύτερου συμβολαίου που διαμορφώθηκε στο μεσοπόλεμο. Ήταν η απάντηση στη μαρξιστική αντίληψη που γνώριζε μόνο την απεργία ως γυμναστική πρακτική και θεωρούσε τις συμφωνίες ως προσωρινή ανακωχή. Ο διάλογος σ΄αυτήν την αντίληψη στηρίζεται στη μη σύγκρουση, στην επιδίωξη κοινών λύσεων και σε μια συγκεκριμένη ιδεολογική θέση, που είναι η αναγνώριση ενός κοινού συμφέροντος για σύνθεση. Ήταν η εναλλακτική λύση στην εσχατολογική αντίληψη για την σύγκρουση των τάξεων. Αυτός είχε ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός κοινωνικού προτύπου που σήμερα το εκφράζουμε με το κοινωνικό κράτος στο πλαίσιο δημοκρατίας αστικού τύπου, την οποία και τελικά διέσωσε. 

Η συμβολή αυτού του διαλόγου για την κοινωνική συνοχή είναι και σήμερα αναμφισβήτητη. Όλα τα κρίσιμα εργασιακά θέματα περιλαμβανομένου και του ασφαλιστικού, δεν μπορούν να επιλυθούν με αξιόπιστο τρόπο χωρίς μια ευρύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση χωρίς τον απαραίτητο κοινωνικό διάλογο. Αυτός περιορίζει την αυθαιρεσία των νομοθετών και με αυτόν επιχειρείται ακόμη να αντισταθμιστούν οι μονομερείς επιλογές του διεθνούς κεφαλαίου. Ας μη ξεχνάμε ότι ο αμφιλεγόμενος για πολλούς όρος των κοινωνικών εταίρων, κυρίως από την ριζοσπαστική αριστερά, είναι άγνωστος στις ΗΠΑ. Ένας διάσημος του αμερικανικού κατεστημένου έλεγε ότι «εμείς δεν γνωρίζουμε την έννοια του κοινωνικού εταίρου». 

2. Όμως ενώ στον 20ο αιώνα ο κοινωνικός διάλογος μονοπωλούσε το κοινωνικό ενδιαφέρον, άρχισε σταδιακά να προβάλλεται ως εξίσου αναγκαίος ο διάλογος με την ευρύτερη κοινωνία των πολιτών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η κοινωνία των πολιτών ήταν απούσα ή ανοργάνωτη. Υπολογίζεται ότι 250 εκατ. Ευρωπαίοι σε ένα πληθυσμό 350 εκατομμυρίων της ΕΕ αποτελούν μέλη σωματείων ή άλλων μη κερδοσκοπικών ενώσεων. Η συνεταιριστική ιδέα, η διαμόρφωση δηλαδή συνεταιρισμών μη κερδοσκοπικού σκοπού έχει μακρά παράδοση. Τίποτε λοιπόν δεν είναι καινούργιο. Καινούργιο φαινόμενο είναι ο νέος τρόπος αξιοποίησής τους και ο νέος ρόλος στην πολιτική διαχείριση που συνδέονται με τις νεότερες εξελίξεις των αστικών κοινωνιών. 

Ο υπαρκτός σοσιαλισμός συνέβαλε στη αποθέωση της παντοδυναμίας της κρατικής εξουσίας και υποβάθμισε το ρόλο της κοινωνίας των πολιτών. Στη Δύση αυτό εκφράστηκε με τον αυξημένο κρατισμό. Μετά την πτώση του η αναβάθμιση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών αποτελούσε στην πρώτη φάση μια ανταπάντηση στην ανεξέλεγκτη διεύρυνση του ρόλου του κράτους. Με αυτό τον τρόπο επέφερε αναζωπύρωση της φιλελεύθερης ιδέας.

Όμως γρήγορα έγινε αντιληπτό, ότι χρησιμοποίηση της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών δεν είναι μόνο θέμα περιορισμού της αυθαιρεσίας της κρατικής εξουσίας, αφού το πρόβλημα στις δημοκρατίες δεν είναι πλέον η αυθαιρεσία αλλά οι αδυναμίες της κεντρικής εξουσίας να διαχειρισθούν την σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα που οφείλεται σε πολλούς λόγους. Βρισκόμαστε μπροστά σε ριζική αλλαγή του σκηνικού.

3 α) Είμαστε μάρτυρες κατά πρώτο λόγο μιας κρίσης της πολιτικής με το αυξανόμενο προβάδισμα της οικονομικής εξουσίας έναντι της πολιτικής. Χωρίς να αμφισβητεί κανένας τον κυρίαρχο ρόλο της οικονομίας όλα δεν μπορεί να ταυτιστούν με την οικονομία. Η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών καλείται να διαχειριστεί όλα εκείνα για τα οποία δεν ενδιαφέρεται το επιχειρηματικό κεφάλαιο. Εδώ εντάσσονται οι δραστηριότητες της λεγόμενης κοινωνικής οικονομίας.

β) Εξάλλου η αποδυνάμωση της πολιτικής δεν οφείλεται μόνο σε οικονομικούς λόγους. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια δημοκρατία της κοινής γνώμης. Έχει λεχθεί ότι ο 19ος αιώνας ήταν ο αιώνας των κοινοβουλίων, ο 20ος αιώνας ο αιώνας των μαζών και ο 21ος θα είναι ο αιώνας της κοινής γνώμης. Θα μου πείτε τι κακό σ΄ αυτό; Απλούστατα τίθενται κρίσιμα νέα προβλήματα. Ποιος ο νέος ρόλος του Κοινοβουλίου; Όπως έλεγε και ο πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Ντελόρ, το Κοινοβούλιο ψηφίζει νόμους, παραμένει πάντα το βήμα έντονων συζητήσεων, αλλά ποια η βαρύτητα του Κοινοβουλίου για τις επιλογές ενός πρωθυπουργού σε σχέση με τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης; Πρέπει, λοιπόν, να αποκαταστήσουμε στενότερη επικοινωνία με την κοινωνία των πολιτών και να βρούμε τρόπους να εκφράζουμε συστηματικότερα τις ανάγκες και τις συγκεκριμένες προσδοκίες τους. Σ΄αυτό διευκολύνει η αναβάθμιση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών.

γ) Κατά τρίτο λόγο καταγράφουμε έναν επελαύνοντα ατομικισμό που θέτει σε κίνδυνο τη διασφάλιση των συλλογικών αγαθών. Όπως έχει λεχθεί χαρακτηριστικά, η νεωτερικότητα της αστικής κοινωνίας απομονώνει σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό τα άτομα που τα κάνουν να χάνουν τη συνείδηση ότι ανήκουν κάπου. Η φιλελεύθερη ιδέα με την αρχική της προσέγγιση κινδυνεύει να μετατρέψει την κοινωνία σε κονιορτό ατόμων ανίσχυρων απέναντι σε οποιαδήποτε μορφή εξουσίας. 

δ) Νέο στοιχείο ακόμη είναι η νέα ανακατανομή ευθυνών και εξουσιών ανάμεσα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, σε υπερεθνικό, όπως η ΕΕ, και σε περιφερειακό. Όλοι αναγνωρίζουν σήμερα ότι η έξαρση της παγκοσμιοποίησης οδηγεί σε μία νέα σχέση ανάμεσα στο γενικό και στο τοπικό. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι απέναντι στις κεντρομόλες τάσεις μεταφοράς εξουσίας σε υπερεθνικά κέντρα, αναπτύσσεται η πολιτική της αποκέντρωσης, που εκτός από την οριζόντια αποκέντρωση κατά περιφέρειες περιλαμβάνει και την κάθετη αποκέντρωση των κατά ομάδες προβλημάτων και συμφερόντων. Αυτό σημαίνει έχουμε έναν αυξημένο μεσολαβητικό ρόλο των ΜΚΟ ανάμεσα στα νέα κέντρα εξουσίας και την κοινωνία. Οι βίαιες εκδηλώσεις τύπου Σιάτλ και Γένοβας δείχνει το κενό που πρέπει να καλυφθεί ανάμεσα στην κοινωνία των πολιτών και την πολιτική εξουσία. 

ε) Σ’ αυτά όλα πρέπει να προστεθεί και η αναζήτηση από την κοινωνία μιας άμυνας απέναντι στην ανεξέλεγκτη δύναμη των ΜΜΕ. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις αποτελούν πρωτογενείς πηγές διαμόρφωσης και επιρροής της κοινής γνώμης. Εδώ εμπλέκεται και ένα άλλο χαρακτηριστικό της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτή έχει καταστεί υπό την επήρεια των ΜΜΕ ιδιαίτερα συγκινησιακή. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο πρώην πρόεδρος της επιτροπής Ζακ Ντελόρ, από την γρήγορη κουζίνα τύπου Μακ Ντόναλτς, περάσαμε στο να ξεχνάμε γρήγορα. Όλοι βρισκόμαστε υπό την τυραννία βραχυπρόθεσμων συγκινήσεων. Με μειωμένη τη μνήμη, με μειωμένη την αναφορά στις παραδόσεις, η αξιοποίηση των ΜΚΟ παίρνει νέες διαστάσεις γιατί αυτές διατηρούν και διακινούν τις αξίες που μας κληροδότησε η παράδοση.Η συγκινησιακή κοινωνία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την αλλοίωση της δημοκρατικής μας συμπεριφοράς. 

στ) Γνωστή είναι ακόμη σε όλους η διαπλοκή. Και αυτή με τη σειρά της δημιουργεί την ανάγκη μεσολαβητικών μηχανισμών ανάμεσα στην οικονομία και την κοινωνία. 
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, αντίβαρα απέναντι στην κυριαρχία τη οικονομικής εξουσίας. Χρειαζόμαστε την προσφορά εθελοντικών υπηρεσιών που θα βελτιώσουν τη γνώση μας για την επίλυση των σύνθετων προβλημάτων την οποία η κρατική εξουσία από μόνη της δεν μπορεί να πραγματώσει, χρειαζόμαστε αυξημένη συμμετοχή των πολιτών για να ενισχύσουμε την δημοκρατικοποίηση των αποφάσεων. Χρειαζόμαστε πιο ενεργούς πολίτες. 

ζ) Τέλος, δεν θα πρέπει να αποσιωπηθεί ότι η μερική απώλεια του ηγεμονικού ρόλου των συνδικάτων στην κοινωνία οδήγησε αναπόφευκτα στην μετατόπιση του απολεσθέντος πολιτικού βάρους τους στις λοιπές μη κυβερνητικές οργανώσεις. Αυτό υποκρύπτει και ένα είδος ανταγωνισμού μεταξύ τους που είναι υπό εκκόλαψη. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και με την πολιτική εξουσία. Όταν ετέθη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το ερώτημα για τη συμμετοχή ή μη κυβερνητικών οργανώσεων στη Συντακτική Συνέλευση για το μέλλον της Ευρώπης, η αντίδραση της πλειοψηφίας είναι χαρακτηριστική. Κανείς δεν αμφισβήτησε την ανάγκη ακροάσεως ή διαβούλευσης μαζί τους αλλά αρνήθηκαν την πλήρη συμμετοχή τους στη Συντακτική με αποφασιστικό ρόλο. Τελικά συστήθηκε το forum της κοινωνίας των πολιτών με συμβουλευτικό ρόλο. Αυτός δεν πρέπει να υποτιμάται. Όλοι αναμένουμε τον καθοριστικό ρόλο που θα παίξει το forum των πολιτών στις καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον της Ευρώπης. 

                                                                       Β

4. Ο καθένας εύλογα θα διερωτηθεί πως μπορεί να οριοθετήσουμε τις μη κυβερνητικές οργανώσεις από τη στιγμή που καλύπτουν ποικιλόμορφους και ετερογενείς τομείς και περιλαμβάνουν οργανώσεις με διαφορετικούς στόχους και διαφορετική διάρθρωση. Ενόψει αυτής της ποικιλομορφίας αποφεύγεται από την ΕΕ η προσπάθεια για εννοιολογικό προσδιορισμό και επιχειρείται ο εντοπισμός τους με γενικά χαρακτηριστικά. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι: το προαιρετικό της συμμετοχής σε αυτές, η ανεξαρτησία από τα κόμματα και τις αρχές και ο μη κερδοσκοπικός τους χαρακτήρας. Στον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα εντάσσονται οργανώσεις με καθαρά αλτρουιστικούς σκοπούς όσο και οργανώσεις με επαγγελματικά ή διάφορα άλλα συμφέροντα. 

Ισχυρές οργανώσεις περιβαλλοντολόγων, καταναλωτών, ανέργων, ατόμων με ειδικές ανάγκες, γυναικών, προσφύγων, μειονοτήτων, αντιμετώπισης προβλημάτων, από την παγκοσμιοποίηση και γενικώς οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον λεγόμενο τρίτο τομέα τον μη κυβερνητικό και μη οικονομικό, μπορούν με τη συλλογική τους δράση να αποκαταστήσουν τις αναγκαίες ισορροπίες στη διαχείριση των κοινωνικών προβλημάτων. Μπορούν ακόμη να συμβάλουν στην ανανέωση της πολιτικής που θα επιτρέπει σε κάθε επιμέρους πολιτική να ενσωματώνει και συγγενείς πλευρές των πολιτικών που ακολουθούνται στους άλλους τομείς. 

5.1 Το νέο λοιπόν στοιχείο για τον ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων είναι ότι καλούνται να αναπτύξουν συλλογική δράση. Καλούνται όμως παράλληλα να ξεπεράσουν την συντεχνιακή αντίληψη και να γίνουν συνδιαμορφωτές ενός γενικού συμφέροντος γεγονός που επιβάλλει στη δράση τους και τη διάσταση της ευρύτερης κοινωνικής αλληλεγγύης. Παράλληλα, με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να εκφραστούν και οι λιγότερο ευνοημένες ομάδες, που για διάφορους λόγους δεν εκπροσωπούνται από τα συνδικάτα. (άνεργοι, πρόσφυγες, μετανάστες). 

Η δράση των ΜΚΟ αντιγράφει ως ένα βαθμό τις δράσεις που μας κληροδότησε η μακρόχρονη εμπειρία των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Τα ίδιο άλλωστε συμβαίνει και με τον τρόπο οργάνωσής τους. Και οι ΜΚΟ προσπαθούν να οργανωθούν σε ομοσπονδίες και συνομοσπονδίες για να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή, σε μια δε πιο προχωρημένη μορφή, διαμορφώνουν δίκτυα σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο και δημιουργούν νέες μορφές συνεργασίας. Αυτό άλλωστε είναι αναγκαίο και να ενταχθούν και στα αναπτυσσόμενα προγράμματα της ΕΕ. 

Η δράση τους, λοιπόν, δεν περιορίζεται απλώς σε εσωτερικές δραστηριότητες προς τα μέλη, αλλά περιλαμβάνει μεσολαβητικές δραστηριότητες με τις οποίες επηρεάζουν την πολιτική των δημοσίων αρχών και την κοινή γνώμη. Αυτές παίρνουν οργανωμένες μορφές με την ένταξή τους σε μηχανισμούς διαβούλευσης, συμμετοχής σε επιτροπές και όργανα, διαπραγμάτευσης, διαφόρων συμφωνιών όπως τα τοπικά σύμφωνα απασχόλησης. Ακόμη η δράση τους επεκτείνεται και σε επιχειρησιακές δραστηριότητες με την παροχή υπηρεσιών κυρίως στον τομέα κοινωνικής πρόνοιας. Ιδιαίτερη είναι η συμβολή τους στη δραστηριοποίηση των τοπικών κοινωνιών. Αλλά και στον ελεγκτικό τομέα έχουν να επιδείξουν αξιόλογη δραστηριότητα.

Αυτή τη δράση των μη κυβερνητικών οργανώσεων, η ΕΕ την προωθεί με κάθε τρόπο προκειμένου να ενισχυθεί η εξουσία επιρροής τους τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ήδη από το 1997 η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της με τίτλο « Προώθηση του ρόλου των σωματείων και των ιδρυμάτων στην Ευρώπη», θέτει ως πολιτικό στόχο τη σταδιακή σύσταση ενός πραγματικού διαλόγου με τους πολίτες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, ο οποίος διενεργείται παράλληλα με τον πολιτικό διάλογο καθώς και με τον κοινωνικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους. 

5.2 Ο κοινωνικός διάλογος και ο διάλογος με την κοινωνία των πολιτών διασταυρώνονται. Αυτό οδηγεί στην αναγκαία συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων καί των νέων φορέων διαλόγου για την ανάπτυξη από κοινού, πρωτοβουλιών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος όπως η κοινωνική ένταξη, η ισότητα των φύλων, η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πρακτικά λοιπόν ανοίγει η εποχή πολυεδρικού και πολυεπίπεδου διαλόγου, γεγονός που επιβάλλει στα παραδοσιακά συνδικάτα και τους παραδοσιακούς κοινωνικούς εταίρους, στην αλλαγή τακτικής και σε επινόηση νέων μεθόδων δράσης. Πρόκειται για μια επέκταση του φαινομένου της εταιρικής σχέσης σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. 

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι έχουμε έναν αυξημένο αριθμό ΜΚΟ που δρουν στο εσωτερικό της Ευρώπης που δημιουργούν ή προσχωρούν σε ευρωπαϊκές οργανώσεις και δίκτυα και που αποτελούν σημαντικούς αγωγούς διοχέτευσης χρηματοδοτήσεων για διάφορα προγράμματα. Υπολογίζεται ότι πάνω από 100 εκ ευρώ χορηγούνται σε σχέδια ΜΚΟ απευθείας από την Επιτροπή. 

Ο διάλογος με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις εκφράζεται με ad hoc συνεδριάσεις με εκπροσώπους μη κυβερνητικών οργανώσεων, με τακτικές συνεδριάσεις που επαναλαμβάνονται κατ’ έτος, με επίσημη συμμετοχή τους σε διάφορες επιτροπές. Ιδιαίτερη σημαντική είναι η συνεργασία με τη διεύθυνση απασχόλησης σε κοινωνικά θέματα. Ορισμένες μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν δημιουργήσει δίκτυα και αποτελούν αξιόλογη πηγή τροφοδοσίας εμπειριών και τεχνογνωσίας για την Επιτροπή και άλλα όργανα της Κοινότητας αλλά και αντίστοιχα χρησιμοποιούνται ως κανάλια για τη διάθεση πληροφοριών των τεκταινόμενων στην Ευρωπαϊκή Ένωση στους ευρωπαίους πολίτες. Χρησιμοποιούνται ακόμη ως φορείς προώθησης τόσο στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και στον τομέα συνεργασίας με τις τρίτες χώρες.

5.3 Όλα αυτά, βέβαια, δεν γίνονται χωρίς να δημιουργούν προβλήματα. Υπάρχουν προβλήματα όσον αφορά στην αναγνωρισημότητα των ΜΚΟ, την αντιπροσωπευτικότητα  τους, τον τρόπο χρηματοδότησης τους, την έλλειψη ξεκάθαρων αρχών για τον τρόπο συνεργασίας. Με την αυξανόμενη επιρροή των ΜΚΟ, το θέμα της δημοκρατικής οργάνωσης και της διαφάνειας στη λειτουργία τους αποκτά νέα αυξημένη σημασία και εμπλέκεται με την ανάγκη πρόβλεψης αποτελεσματικών μηχανισμών ρύθμισης της μεταξύ τους ανταγωνιστικότητας, η οποία αποτελεί πηγή αρκετών δυσλειτουργιών. Οι ΜΚΟ αποτελούν πράγματι αντίβαρα στην κρατική εξουσία αλλά η διατήρηση της δημοκρατικής τους νομιμοποίησης επιβάλλει την ανεύρεση και δικών τους αντίβαρων.

6. Κλείνοντας την εισήγηση αυτή θα ήθελα να αναφερθώ σε μία πρόσφατη εξέλιξη που αφορά την απόφαση για την οργάνωση της Συνέλευσης των νέων της Ευρώπης που πρότεινε ο πρόεδρος της Συντακτικής και απεδέχθησαν η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι τρόποι οργάνωσης και λειτουργίας της Συνέλευσης των νέων θα αντιγράψουν στο μέτρο του δυνατού την οργάνωση και λειτουργία της Συντακτικής. Ο συνολικός αριθμός των νέων της συνέλευσης ορίζεται σε 210 άτομα. Η συνέλευση θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες από τις 9 έως τις 14 Ιουλίου. Νομίζω μεγαλύτερη απόδειξη για τον πολιτικό ρόλο που καλούνται να παίξουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις από την πρόβλεψη συμμετοχής των οργανώσεων των νέων δεν υπάρχει. 

Το βασικό μήνυμα από αυτή την εισήγηση είναι ότι η απομόνωση του ατόμου και η περιθωριοποίηση των περιφερειών, μόνο μέσα από την ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Παράλληλα με την διοικητική αποκέντρωση που αποτελεί έναν βασικό πολιτικό στόχο, πρέπει να προωθήσουμε και την κοινωνική αποκέντρωση που εκφράζει η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών.