Άρθρο στον Ελεύθερο Τύπο του καθηγητή Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπροέδρου της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και Εσωτερικής Αγοράς του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τίτλο:

Οι μικρές επιχειρήσεις στην πρωτοπορία της ανάπτυξης

Βρυξέλλες, 7 Μαϊου 2003

Εδώ και χρόνια, όλοι είμαστε μάρτυρες λόγων και εξαγγελιών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Μέσα στη γενική αυτή διατύπωση περνούσε απαρατήρητο ότι άλλο είναι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, άλλο οι απλώς μικρές (συνήθως από 10 μέχρι 50 άτομα) και άλλο ακόμη οι κατά την ευρωπαϊκή αντίληψη μικρές επιχειρήσεις. Είναι αυτονόητο ότι οι μεσαίες επιχειρήσεις στις οποίες υπολογίζονται οι επιχειρήσεις μέχρι 500 άτομα στη δική μας χώρα μάλλον λογίζονται για μεγάλες επιχειρήσεις.
Η μεγάλη στροφή στην αποσαφήνιση αυτών των παρανοήσεων έγινε με το γνωστό χάρτη για τις μικρές επιχειρήσεις που υιοθετήθηκε στη Σύνοδο κορυφής της Σάντα Μαρία ντε Φέιρα. Ο χάρτης αυτός υιοθετεί τον ελληνικό όρο "μικροεπιχειρήσεις" που ανταποκρίνεται, όπως αναφέρει και ένας Άγγλος σχολιαστής, σε κατεξοχήν ελληνικό φαινόμενο ατομικών ή οικογενειακών επιχειρήσεων.
Αυτό συνδέεται και μια βαθιά ριζωμένη αντίληψη που έμενε ανεκμετάλλευτη από τις μέχρι σήμερα πολιτικές ανάπτυξης και απασχόλησης .Στους συγκριτικούς πίνακες που παρουσιάζει η ΕΕ, η Ελλάδα αναφέρεται ως η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών που προτιμούν την ανεξάρτητη απασχόληση από τη μισθωτή εργασία. Το ποσοστό αυτό είναι της τάξης του 68% με μέσο ευρωπαϊκό όριο 48%.
Από αυτήν και μόνο την παρατήρηση μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι το μέλλον της απασχόλησης στην Ελλάδα δε βρίσκεται στο δημόσιο τομέα ούτε καν στην ανάπτυξη της μεγάλης βιομηχανίας. Ένα δεύτερο συμπέρασμα εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι η χώρα μας διαθέτει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες, που πρέπει να αξιοποιηθεί και που εντοπίζεται στο γεγονός ότι η μεγάλη μάζα του πληθυσμού με κατάλληλη καθοδήγηση είναι έτοιμη να αποδεχτεί την πολιτική της ΕΕ για την προώθηση της επιχειρηματικής κουλτούρας στη μικροκλίμακα των ατομικών επιχειρήσεων, καθώς και για την ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών από τη νέα γενιά, με κατάλληλη αξιοποίηση των μεγάλων περιθωρίων καινοτομίας που προσφέρει η νέα τεχνολογία. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση που προσφέρει η νέα τεχνολογία.
Ο χάρτης για τις μικρές επιχειρήσεις, που υποστήριξε η ελληνική κυβέρνηση ένθερμα, περιέχει εννέα βασικούς πυλώνες με αντίστοιχα μέτρα που έχουν για σκοπό να συντομεύσουν αν είναι δυνατό, μέσα σε λίγες μέρες τις διαδικασίες ίδρυσης μιας επιχείρησης και να μειώσουν το κόστος ίδρυσης μιας επιχείρησης. Αυτό στη Δανία είναι σχεδόν μηδενικό, ενώ στην Ελλάδα για λόγους που συνδέονται με την κληρονομιά του παρελθόντος παραμένει ένα από τα υψηλότερα.
Προτείνονται και ακριβέστερα παροτρύνονται τα κράτη να λάβουν μια σειρά από μέτρα που θα καταστήσουν ελκυστική την ανάληψη πρωτοβουλιών για ίδρυση μικρών επιχειρήσεων και ακόμη για την επανάληψη ενός τέτοιου εγχειρήματος, αν το πρώτο αποτύχει. Το μήνυμα, λοιπόν, είναι ότι η πτώχευση μιας μικρής επιχείρησης δεν αποτελεί στίγμα ή σημείο αποθάρρυνσης.
Για να γίνουν, όμως, όλα αυτά, απαιτείται μια ριζική αλλαγή στη σκέψη των κάθε είδους ιθυνόντων που βασίζεται στην περίφημη φράση "σκέψου πρώτα σε μικρή κλίμακα" και που συνοδεύεται από μια αυτονόητη υποχρέωση "να ακούς τις μικρές επιχειρήσεις". Όμως, κάτι τέτοιο, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη κατά το έτος 2002, δεν μπορεί να υλοποιηθεί με εύκολο τρόπο. Η δυνατότητα να ακούγονται οι μικροί επιχειρηματίες είναι σε πολλές χώρες οριακή. Υπάρχουν, όμως, ορισμένα εντυπωσιακά μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή που έχουν παρθεί στη Δανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυτά τα μέτρα μπορούν να αξιοποιηθούν και από εμάς. Άλλωστε, η αξιοποίηση των βέλτιστων πρακτικών κάθε χώρας στον τομέα της καταπολέμησης της επιχειρηματικής υποτονικότητα αποτελεί μία βασική αρχή του Χάρτη που εκφράζεται με την περιεκτική φράση "να μαθαίνει ο ένας από τον άλλο". Και όσο κι αν φαίνεται περίεργο μια από τις βασικές αδυναμίες της ελληνικής αγοράς, αλλά και γενικότερα της ελληνικής κοινωνίας, είναι ότι χρειάζεται πολλαπλάσιος χρόνος αφομοίωσης καινοτομιών μιας άλλης χώρας απ' όσο χρειάζεται μεταξύ των χωρών του Βορρά.
Η Ανακοίνωση της Επιτροπής για τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του Χάρτη για τις μικρές επιχειρήσεις περιέχει και άλλες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις που ο χώρος αυτός δεν επιτρέπει να παρουσιαστούν.
Με αφορμή πάντως τις παρατηρήσεις της Επιτροπής, ίσως η σημαντικότερη εκσυγχρονιστική πράξη για τη χώρα μας, μαζί με τη ριζική αλλαγή των αντιλήψεων για τις σχέσεις δημοσίων υπαλλήλων και πολιτών, είναι το πώς θα παροτρύνουμε τους νέους από το να συγκεντρώνουν την προσοχή τους στο πώς να βρουν εργασία να προσανατολίζουν τα ενδιαφέροντά τους στο πώς θα δημιουργούν εργασία.